เลือกชุดตรวจโควิดด้วยตนเองอย่างไรดี พร้อมวิธีใช้งานที่ถูกต้อง

แม้ว่าเราจะอยู่กับโควิดมายาวนานจนเข้าสู่ปีที่ 3 แล้ว แต่การแพร่ระบาดของสายพันธุ์ใหม่ก็ยังไม่หยุดนิ่ง การซื้อชุดตรวจโควิด (Antigen Test Kit หรือ ATK) มาไว้เป็นอุปกรณ์สามัญประจำบ้าน เพื่อทำการตรวจเช็กด้วยตนเอง จึงกลายเป็นสิ่งจำเป็นที่เป็นเรื่องปกติในวันนี้ 

ชุดตรวจโควิดมีกี่แบบ

ปัจจุบันเรามีชุดตรวจโควิด (Antigen Test Kit หรือ ATK) ด้วยตนเอง ให้เลือก 2 แบบด้วยกัน คือ

1. ชุดตรวจโควิด (Antigen Test Kit หรือ ATK) แบบ Swab จมูก

ตรวจโควิดแบบ Swab จมูก

เป็นชุดตรวจโควิดที่นิยมใช้กันอย่างแพร่หลาย เพราะสะดวกรวดเร็ว ขั้นตอนไม่ยุ่งยาก ใช้เวลาเพียงไม่กี่นาทีก็ทราบผลได้ทันที โดยมีขั้นตอนการใช้ดังนี้

• เคลียร์จมูก สั่งน้ำมูก (ถ้ามี) ก่อนทำการ Swab
• ล้างมือให้สะอาดด้วยสบู่ หรือแอลกอฮอล์เจล
• ใช้ไม้ Swab ที่มาพร้อมชุดตรวจ เก็บสารคัดหลั่งจากโพรงจมูก เงยหน้าขึ้นนิดหนึ่ง จากนั้นแยงเข้าไปในโพรงจมูกช้าๆ แยงเข้าไปลึกประมาณ 2-2.5 ซม. หรือ 1 นิ้ว หมุนเบาๆ 5 รอบ
• แยงจมูกอีกข้าง โดยทำเหมือนข้างแรก หมุนเบาๆ 5 รอบ
• เมื่อเก็บสารคัดหลั่งเสร็จแล้ว นำไม้ Swab ลงไปเก็บในหลอดที่มีน้ำยาสกัด หรือน้ำยา Test จากนั้นหมุนไม้ Swab 5 ครั้ง เพื่อให้สารคัดหลั่งสัมผัสกับน้ำยามากที่สุด จากนั้นนำไม้ Swab ออกและปิดด้วยจุกฝาหลอดหยด
• ตลับทดลองจะมีหลุม เพื่อให้สามารถหยอดน้ำยาได้ โดยให้หยอดน้ำยาลงในตลับทดสอบตามจำนวนที่ชุดตรวจกำหนด (ขึ้นอยู่กับแต่ละยี่ห้อชุดตรวจ) และเมื่อหยอดเสร็จแล้วน้ำยาจะไหลไปตามแผ่นกรองที่อยู่ด้านใต้
• รออ่านผลประมาณ 15-30 นาที (ห้ามอ่านผลก่อนหรือหลังเวลาที่กำหนด)

ราคา: 80-250 บาท/ชุด (แล้วแต่ยี่ห้อ)

2. ชุดตรวจโควิด (Antigen Test Kit หรือ ATK) แบบน้ำลาย

ชุดตรวจโควิดแบบน้ำลาย

เป็นการตรวจโควิดเบื้องต้นเช่นเดียวกับชุดตรวจโควิด (Antigen Test Kit หรือ ATK) แบบ Swab จมูก โดยมีขั้นตอนการตรวจที่ต่างกัน ดังนี้

• งดน้ำ งดอาหาร งดสูบบุหรี่ งดเคี้ยวหมากฝรั่ง รวมทั้งงดแปรงฟัน และงดการใช้น้ำยาบ้วนปากฆ่าเชื้อ ก่อนทำการตรวจอย่างน้อย 30 นาที
• บ้วนน้ำลายกระแอมจากลำคอขึ้นมาใส่ไว้ในกรวยกระดาษ
• หยดน้ำยาลงในหลอดบรรจุเพื่อเตรียมผสมกับน้ำลาย
• ใช้อุปกรณ์ดูดน้ำลายในกรวยกระดาษมาใส่ไว้ในหลอดที่มีน้ำยาไว้แล้ว
• ปิดฝาหลอดให้สนิท จากนั้นก็เขย่าให้น้ำยาและน้ำลายผสมเข้ากัน
• หยดน้ำลายที่ผสมน้ำยาแล้วจากหลอดจำนวน 3 หยดลงในหลุมทดสอบ
• รออ่านผลประมาณ 15-30 นาที (ห้ามอ่านผลก่อนหรือหลังเวลาที่กำหนด)
• กรณีไม่พบเชื้อจะขึ้นขีดที่ตัว C กรณีพบเชื้อขีดจะขึ้นตัว C และ T
  หากไม่ปรากฏขีดใดๆ ต้องทำการทดสอบใหม่

ราคา: 80-250 บาท/ชุด (แล้วแต่ยี่ห้อ)

ข้อควรปฏิบัติในการใช้ชุดตรวจโควิด (Antigen Test Kit หรือ ATK) ด้วยตนเอง

1. ควรอ่านตามเวลาที่ชุดตรวจโควิด (Antigen Test Kit หรือ ATK) ระบุไว้ เพื่อไม่ให้ผลการตรวจคลาดเคลื่อนและเกิดความผิดพลาด
2. ห้ามเอามือไปจับบริเวณที่ต้องใช้เก็บสิ่งส่งตรวจเด็ดขาด เพราะอาจทำให้ผลการทดสอบคลาดเคลื่อน เนื่องจากจะมีเชื้อโรคจากมือปนเปื้อนลงไป
3. สำหรับชุดตรวจโควิดแบบ Swab จมูก ห้ามแยงแรงจนเลือดออก เพราะหากมีเลือดจะไม่สามารถยืนยันผลตรวจได้ ต้องรอให้แผลหาย และทำการทดสอบใหม่
4. ห้ามนำอุปกรณ์ที่ใช้ในการตรวจโควิดกลับมาใช้ใหม่เด็ดขาด
5. หลังจากที่ตรวจหาเชื้อเสร็จแล้ว ควรทำการแช่น้ำยาฆ่าเชื้อและแยกชุดตรวจใส่ถุงปิดให้มิดชิดก่อนทิ้งขยะตามขั้นตอนการทิ้งขยะติดเชื้ออย่างถูกวิธี
6. ล้างมือให้สะอาดทุกครั้งหลังทำการตรวจหาเชื้อ เพื่อความปลอดภัยต่อผู้อื่น
7. กรณีที่ทำการตรวจโควิดให้ผู้อื่น ควรสวมอุปกรณ์ป้องกัน เช่น ชุด PPE ถุงมือ และหน้ากากอนามัย N95 ทั้งนี้เพื่อเป็นการป้องกันการได้รับเชื้อ

ข้อดี-ข้อเสีย ของทั้ง 2 แบบ

ข้อดี

1. ชุดตรวจโควิด (Antigen Test Kit หรือ ATK) แบบ Swab จมูก มีขั้นตอนการตรวจไม่ยุ่งยาก เมื่อรวมกับระยะเวลารอผลจึงใช้เวลาน้อยกว่าแบบน้ำลาย

2. ชุดตรวจโควิด (Antigen Test Kit หรือ ATK) แบบน้ำลาย เหมาะสำหรับคนที่ไม่มั่นใจว่าจะ Swab ได้ถูกต้องหรือไม่ รวมทั้งช่วยลดอาการระคายเคืองและลดความเสี่ยงจากการบาดเจ็บขณะ Swab ได้ด้วย จึงเหมาะกับการตรวจผู้สูงวัยและเด็กเล็ก

ข้อเสีย

1. หากไม่ใช่ผู้เชี่ยวชาญ การ Swab จมูก ด้วยตนเองอาจไม่มั่นใจว่าเข้าไปลึกแค่ไหน และเก็บผลได้ถูกต้องหรือไม่ นอกจากนี้ยังให้ความรู้สึกระคายเคืองขณะถูก Swab และเกิดความเสี่ยงที่จะบาดเจ็บได้ด้วย

2. ชุดตรวจโควิด (Antigen Test Kit หรือ ATK) แบบน้ำลาย จะมีขั้นตอนการเก็บและการตรวจที่ค่อนข้างยุ่งยาก อีกทั้งยังมีข้อกำหนดมากมาย และเมื่อรวมกับระยะเวลาที่รอผลด้วย จึงทำให้ใช้ระยะเวลานานกว่าการตรวจแบบ Swab จมูก

ชุดตรวจโควิดแบบน้ำลายไม่แม่นยำเท่าแบบ Swab จมูกจริงหรือ

ตรวจโควิดแบบ RT-PCR จะได้ผลแม่นยำที่สุด

หลายคนเกิดความกังวลว่าชุดตรวจโควิดแบบน้ำลาย จะให้ผลตรวจที่ไม่แม่นยำเท่ากับการ Swab จมูก แต่ความจริงแล้วคือได้ผลลัพธ์ค่อนข้างแม่นยำเหมือนการ Swab แต่ไม่ว่าจะใช้ชุดตรวจโควิดรูปแบบใด หากเป็นผู้ที่มีความเสี่ยง หรือได้ผลจากชุดตรวจโควิดออกมาเป็นบวก (ติดเชื้อ) ควรตรวจด้วยวิธี RT-PCR ซ้ำอีกครั้งเพื่อยืนยันผลที่แน่นอน เนื่องจากเป็นการตรวจที่ WHO รับรองว่าน่าเชื่อถือที่สุด.