FridayOL

Bức Tranh Chuyển Giao Công Nghệ Việt Nam: Nước Vào, Nước Ra Ở Mức Độ Như Thế Nào?

Trong giai đoạn 2018-2023, bức tranh chuyển giao công nghệ tại Việt Nam cho thấy một sự mất cân đối đáng báo động. Theo số liệu thống kê, đến 85% giá trị hợp đồng chuyển giao công nghệ là từ nước ngoài vào Việt Nam. Phần lớn trong số này diễn ra nội bộ các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), cho thấy sự phụ thuộc lớn vào công nghệ nhập khẩu.

Điều này đặt ra một câu hỏi lớn: Việt Nam đang thực sự làm chủ công nghệ hay chỉ là nơi tiếp nhận, hấp thụ công nghệ từ bên ngoài? Sự thâm hụt về chuyển giao công nghệ từ Việt Nam ra nước ngoài là một vấn đề nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng tự chủ công nghệ và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.

Nguyên Nhân Gây Ra Sự Mất Cân Đối

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này. Thứ nhất, năng lực nghiên cứu và phát triển (R&D) của Việt Nam còn hạn chế. Các doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs), thường thiếu nguồn lực tài chính và nhân lực chất lượng cao để đầu tư vào R&D. Điều này khiến họ gặp khó khăn trong việc tạo ra những công nghệ mới và chuyển giao chúng ra nước ngoài.

Thứ hai, môi trường pháp lý và chính sách hỗ trợ cho hoạt động chuyển giao công nghệ còn chưa hoàn thiện. Việc bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ (IP) chưa thực sự hiệu quả, khiến các doanh nghiệp lo ngại về việc công nghệ của họ bị sao chép và sử dụng trái phép khi chuyển giao ra nước ngoài.

Thứ ba, sự liên kết giữa các trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp còn lỏng lẻo. Điều này khiến các kết quả nghiên cứu khoa học khó được thương mại hóa và chuyển giao cho các doanh nghiệp để ứng dụng vào sản xuất.

Tác Động Tiêu Cực và Cần Giải Pháp

Sự mất cân đối trong chuyển giao công nghệ có những tác động tiêu cực đến sự phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam. Nó làm chậm quá trình nâng cao năng suất lao động, giảm khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp và tăng sự phụ thuộc vào công nghệ nhập khẩu. Hơn nữa, nó còn hạn chế khả năng tạo ra những sản phẩm và dịch vụ có giá trị gia tăng cao, làm giảm tiềm năng xuất khẩu và tăng trưởng kinh tế.

Để giải quyết vấn đề này, cần có những giải pháp đồng bộ và quyết liệt:

• Đầu tư mạnh mẽ vào R&D: Tăng cường đầu tư vào các hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, đặc biệt là trong các lĩnh vực trọng điểm của nền kinh tế.
• Hoàn thiện môi trường pháp lý: Xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật về sở hữu trí tuệ, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động chuyển giao công nghệ.
• Tăng cường liên kết: Thúc đẩy sự liên kết giữa các trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp, tạo ra một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo mạnh mẽ.
• Hỗ trợ doanh nghiệp: Cung cấp các chính sách hỗ trợ tài chính, kỹ thuật và quản lý cho các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp SMEs, để họ có thể nâng cao năng lực R&D và chuyển giao công nghệ ra nước ngoài.
• Khuyến khích chuyển giao công nghệ nội địa: Tạo động lực cho các doanh nghiệp trong nước chuyển giao công nghệ cho nhau, thúc đẩy sự phát triển của các ngành công nghiệp nội địa.