รู้จักอาการ “เป็นหนุ่มเป็นสาวก่อนวัย” โดยกุมารแพทย์ต่อมไร้ท่อ

เทคโนโลยีทางการแพทย์สมัยใหม่ทำให้เรารู้จักระบบร่างกายได้ถ่องแท้ยิ่งกว่าเดิม มนุษย์ได้ถอดรหัสการเติบโตและใช้ยาเพื่อส่งเสริมการเติบโตของร่างกาย ปัจจุบันนี้เด็กๆ บางคนมีปัญหาทางร่างกายที่พ่อแม่อาจไม่ทันสังเกต ซึ่งก็คือ “การเป็นหนุ่มเป็นสาวก่อนวัย” ส่งผลต่อพัฒนาการรอบด้าน จนอาจนำไปสู่การพบแพทย์

การเป็นหนุ่มเป็นสาวก่อนวัยอันควรคืออะไร

สภาวะเข้าสู่การเป็นหนุ่มเป็นสาวก่อนวัยอันควร (Precocious Puberty) เป็นพัฒนาการที่ทำให้ร่างกายของเด็กผู้หญิง หรือเด็กผู้ชาย มีสรีระที่เปลี่ยนแปลงเข้าสู่วัยหนุ่มสาวเร็วกว่าวัยของตน ทั้งหมดนี้ถูกกำหนดโดยฮอร์โมนต่างๆ ในร่างกาย ดังนี้

เด็กผู้หญิง ปกติเข้าสู่วัยสาวประมาณ 10 ขวบครึ่ง โดยจะเริ่มมีประจำเดือน มีหน้าอก มีขนตามบริเวณต่างๆ มากขึ้น ส่วนเด็กหญิงที่เข้าสู่วัยสาวเร็วกว่าปกติ จะเริ่มเห็นการเปลี่ยนแปลงเหล่านี้ในช่วง 8 ปี หรือมีประจำเดือนอายุ 9 ปี

เด็กผู้ชาย จะเข้าสู่วัยหนุ่มในช่วง 10 ขวบครึ่ง ถึง 11 ขวบ โดยจะเริ่มมีขนขึ้นตามอวัยวะต่างๆ และอวัยวะเพศเริ่มขยายขนาดขึ้น มีหนวด และเสียงแตก ส่วนเด็กชายที่เข้าสู่วัยหนุ่มเร็วกว่าปกติ จะเริ่มเห็นการเปลี่ยนแปลงเหล่านี้ในช่วง 9 ปี

ในปัจจุบันการศึกษาต่างๆ พบว่าเด็กมีอาการเป็นหนุ่มเป็นสาวเร็วขึ้น ปัญหาที่พบคือเรื่องความสูง เพราะมีการเจริญเติบโตอย่างก้าวกระโดด สูงเร็วกว่าเพื่อนในวัยเดียวกัน และหยุดสูงเร็วกว่าเพื่อน กลายเป็นผู้ใหญ่ที่ตัวเล็ก อีกปัญหาหนึ่งที่พบคือการเข้าสังคม เคอะเขิน เพราะโตเร็วกว่าเพื่อน ทำให้เด็กบางคนโดนล้อ

เป็นหนุ่มเป็นสาวเร็ว เกิดจากอะไร

1. การรับประทานอาหารซ้ำๆ มีโอกาสเข้าสู่วัยหนุ่มสาวเร็ว รวมถึงการรับประทานอาหารกระป๋อง และอาหารที่มีพลาสติกเจือปน

2. ขาดการออกกำลังกาย

3. มี BMI สูง จากการเข้าใจผิดว่าเด็กอ้วนคือเด็กน่ารัก แต่มีนัยของการเปลี่ยนแปลงฮอร์โมนที่นำไปสู่การเป็นหนุ่มเป็นสาวเร็ว

การออกกำลังกายจึงเป็นสิ่งสำคัญ ที่จะช่วยสร้างสมดุลร่างกายของเด็กให้อยู่ในช่วงการเติบโตที่สมบูรณ์

ปัญหาเรื่องส่วนสูงและการเข้าสังคม เป็นสิ่งที่เด็กโรคโตเกินวัยต้องเผชิญ

เด็กตัวเล็กที่โดนล้อเลียนจนไม่อยากไปโรงเรียน นำไปสู่ปัญหาการเข้าสังคม ปัญหาหลักๆ ที่เด็กในกลุ่มเป็นหนุ่มเป็นสาวเร็วมักจะพบเจอ มีดังนี้

ปัญหาด้านความสูง

ปัญหาเรื่องความสูง เด็กที่มีส่วนสูงเติบโตอย่างก้าวกระโดดในช่วงหนึ่งอาจกลายเป็นผู้ใหญ่ที่ตัวเล็ก การฉีดยาหยุดฮอร์โมนแก่เด็กจะต้องอยู่ในข้อบ่งชี้ว่ามีโอกาสเป็นโรคโตก่อนวัย ผู้ปกครองไม่สามารถสั่งยามาฉีดให้แก่เด็กได้ คุณพ่อคุณแม่ควรสังเกตพัฒนาการทางสรีระของลูกอย่างใกล้ชิด เมื่อสังเกตเห็นความผิดปกติ แตกต่างจากเด็กคนอื่น ก็เลือกมาปรึกษาแพทย์ได้

ปัญหาด้านการเข้าสังคม

เด็กที่โดนล้อเรื่องส่วนสูง รูปลักษณ์ นำไปสู่การบูลลี่ในโรงเรียน ถ้าเกิดขึ้นบ่อยๆ ก็ส่งผลต่ออารมณ์ คุณพ่อคุณแม่ควรพูดคุยกับลูกบ่อยๆ

คำแนะนำแก่ผู้ปกครองเมื่อลูกเข้าสู่วัยหนุ่มสาว

เด็กวัย 3-5 ขวบ ก็รู้และแยกแยะเพศของตัวเองได้ คุณพ่อคุณแม่ควรปฏิบัติพูดคุยกับลูกถึงอวัยวะที่ควรปกปิด ไม่ให้คนอื่นหรือแม้กระทั่งคนในครอบครัวสัมผัสหรือว่าเห็น ต้องสอนให้เข้าใจ บอกอายุว่าเด็กควรจะเริ่มมีการเปลี่ยนแปลงทางสรีระช่วงเวลาไหน เพื่อให้คุณพ่อคุณแม่และเด็กๆ ได้เตรียมตัว โดยทั่วไป เด็กผู้หญิงและเด็กผู้ชาย 7-8 ขวบก็จะมีการเปลี่ยนแปลงทางสรีระ

นอกจากสอนให้ลูกรู้จักปกปิดพื้นที่บางอย่างของตัวเองไม่ให้คนอื่นเห็น และบอกให้เขาเข้าใจว่าหากมีเหตุฉุกเฉิน ควรจะแก้ปัญหาอย่างไร เช่น เรียกคนช่วย หรือหากจัดการไม่ได้ต้องรีบบอกผู้ใหญ่ให้ช่วยเหลือ

สัมภาษณ์ : พญ.พลินี ศิริธรรม กุมารแพทย์ด้านต่อมไร้ท่อและเมตาบอลิสม (Pediatric Endocrinology and Metabolism) ศูนย์สุขภาพเด็ก รพ.พญาไท 3.