พระสมเด็จ พิมพ์ใหญ่ สังฆาฏิใหญ่

หากจะนับหนึ่งการได้ดูภาพสีพระสมเด็จวัดระฆัง ขยายใหญ่ ก็คงต้องเริ่มกันที่หนังสือพระสมเด็จวัดระฆังร้อยปีที่ทางวัดระฆังพิมพ์เผยแพร่ เมื่อ พ.ศ.2515 มาจนถึงหนังสือพระเครื่องวงการ ถึงวันนี้ก็ 50 ปีเข้าไปแล้ว

ว่ากันเฉพาะพิมพ์ใหญ่…องค์ที่ติดพิมพ์คมชัด ขนาดเห็นเส้นสังฆาฏิ ยังมีน้อย ชนิดนับองค์ได้

คนรักพระสมเด็จ คุ้นตา เส้นสังฆาฏิองค์เสี่ยดม..คุ้นตา ร่องกลางระหว่างอก ขององค์ลุงพุฒ องค์เกศสะบัด ที่เห็นเค้า แผ่นผ้าสังฆาฏิแผ่นใหญ่ เว้ากลาง…

และในพิมพ์ใหญ่ยังไม่ปรากฏ องค์ที่มีเส้นขอบจีวร แอ่นช้อนเข้าหารักแร้ เหมือนทรงเจดีย์ เลยแม้แต่องค์เดียว

บทเรียนเส้นสังฆาฏิ เส้นแยกพระเพลา เส้นแซม หรือกระทั่งไปถึงบางองค์ ที่ติดพิมพ์คมลึก ระดับเห็นหน้าตา ถ้าใช้มาตรการวงการพระ คงเห็นว่า “ทำเกิน” แต่ความจริง ถ้ามี… ก็เป็นสิ่งบ่งชี้…ความเป็นพระแท้…ได้ประการหนึ่ง

เส้นคมๆเหล่านี้ ของปลอมทำกันมานาน…ใครที่ไม่เคยเห็นเส้นคมๆของพระแท้…ก็อาจหลงได้

พระสมเด็จวัดระฆังพิมพ์ใหญ่ แม่พิมพ์มาตรฐานคุ้นตา องค์ในคอลัมน์ ดูผิวเผิน องค์นี้ติดคมลึก ชัดกว่าหลายๆองค์ ตำแหน่งเส้นคม แรก เริ่มที่ฐานชั้นที่สาม…เส้นขอบนูนทั้งบนและล่าง ตรงกลางแอ่นเป็นร่อง

หลักครูช่าง ย่อแบบมาฐานพระประธานในโบสถ์…เรียก “เส้นลวดกันลาย” คงสังเกตเห็นกันบ้างแล้ว หลายองค์

ไล่สายตาขึ้นบน ไปที่ข้อพระหัตถ์ซ้าย…เส้นชายจีวร…เส้นสัญลักษณ์ของพิมพ์ใหญ่…โดยทั่วๆไป เห็นเป็นเส้นเรียวเล็ก ลดระดับโค้งเว้าเข้าเชื่อมเป็นเนื้อเดียวกับหัวพระชานุซ้าย…เพียงแต่องค์นี้เส้นนี้คมเด่นกว่าองค์อื่น

อย่าลืมหลักครู ตำแหน่งนี้ต้องนูนสูงกว่า และค่อยๆลาดเอียง ไปตามแนวพระบาทที่ซ้อนกัน ปลายพระบาทซ้ายสิ้นสุด ตรงแนวหักพระกร…จนไปถึงหัวพระชานุขวา

เส้นคมชัดเหล่านี้ พอมีให้ดูกัน แต่พอถึง บริเวณแนวพระอุระ…แนวเส้นสังฆาฏิ องค์นี้ ติดให้เห็นสองเส้นแยก…คมชัด มีช่องว่างตรงกลาง แตกต่างกว่าสังฆาฏิพิมพ์ใหญ่ทุกองค์ที่เห็นกันมา

ระดับความสูงของแถบผ้าสังฆาฏิ ลดระดับต่ำในพื้นที่ที่เหลือในแนวอกขวา

เจอองค์คมชัดจริงๆอย่างองค์นี้ ก็ควรดูเป็นองค์ครูให้ติดตา เทียบเคียงกับพระสมเด็จพิมพ์ใหญ่ทั่วๆไป ที่ติดให้เห็นเป็นเนินราบเดียวกัน

เส้นคมชัดเหล่านี้ เกิดจากองค์พระที่กดติดพิมพ์ลึก…ประกอบด้วยเนื้อปูนผสมน้ำมันที่หดตัวน้อย…เป็นกรณีศึกษาพระสมเด็จวัดระฆังแท้…อีกข้อ…ที่ใช้ตัดสินใจได้ไม่ต่างจากความนุ่มความหนึกความซึ้งของเนื้อ

เนื้อสมเด็จวัดระฆังพิมพ์ใหญ่องค์นี้ละเอียดขาว “ตรียัมปวาย” เรียกเนื้อเกสรดอกไม้ ออกไปทางหนึกแกร่ง…พื้นผนังมีรอยแตก ลายงาอ่อน แฝงความซึ้งจากธรรมชาติจองผิวบางๆแบบเดิมๆ ที่เรียกผิวเยื่อหอม เอาไว้

นอกจากองค์พระคมชัด เส้นซุ้ม เส้นกรอบกระจกติดชัดสามด้าน เว้นด้านล่าง ถือได้ว่าเป็นองค์ประกอบพิมพ์พระที่ลงตัวในทุกมิติ งามสง่ากลมกลืนทุกสัดส่วน

แต่กระนั้น สำหรับคนอ่อนพรรษาเรื่องพระสมเด็จ องค์ที่ผิวเกลี้ยงเกลาสะอาดตา อาจเห็นเป็นพระดูยาก

แต่เมื่อดูด้านหลัง ริมขอบสี่ข้างที่หลุดล่อน หลุมร่อง เนินเรียบ เสริมด้วยฝ้ารักเก่าสีดำแกมน้ำตาล ที่คือมาตรฐานหลังพระสมเด็จวัดระฆัง ที่เห็นๆกันเจนตา

ถือว่าโชคดี วันนี้ ได้ดูพระสมเด็จวัดระฆังพิมพ์ใหญ่ องค์ที่งดงามระดับแถวหน้าอีกองค์.

พลายชุมพล