“ดารุมะ” ตุ๊กตาแห่งความหวัง เครื่องรางประจำชาติของญี่ปุ่น

รู้จักตุ๊กตา “ดารุมะ” ที่มาของชื่อร้านดารุมะ ซูชิ ร้านบุฟเฟต์ที่เป็นข่าวดังในขณะนี้ ว่ามีที่มาอย่างไร พร้อมความหมายที่น่าสนใจตามความเชื่อของชาวญี่ปุ่น

ที่มาของตุ๊กตา ดารุมะ

ตุ๊กตาดารุมะ (Daruma) เป็นตุ๊กตาล้มลุกของญี่ปุ่น มีลักษณะทรงกลม ไม่มีแขนขา ทำจากไม้ที่ภายในมีความกลวง ภายนอกทาด้วยสีแดง จุดเด่นคือไม่มีตาทั้ง 2 ข้าง แต่มาพร้อมคิ้วและหนวดเคราดกดำ ที่ซ่อนความหมายเอาไว้มากมาย เพราะญี่ปุ่นมีความเชื่อว่าการเขียนดวงตาให้ดารุมะเป็นการขอพรอย่างหนึ่ง อีกทั้งยังเป็นตุ๊กตานำโชค เพราะเป็นตุ๊กตาล้มลุกที่ไม่ว่าจะผลักกี่ครั้งก็ตั้งกลับขึ้นมาได้เสมอ จึงเป็นเครื่องหมายของความพยายามและความสำเร็จ แม้ว่าดารุมะส่วนใหญ่จะมีสีแดง แต่ก็ยังมีสีอื่นๆ และความหมายแตกต่างกันไปอีกด้วย เช่น

• สีม่วง หมายถึงชีวิตที่ยืนยาว
• สีเขียว หมายถึงสุขภาพ
• สีเหลือง หมายถึงชื่อเสียง
• สีทอง หมายถึงเงินทอง
• สีขาว หมายถึงการศึกษา เล่าเรียน

และยังมีสีอื่นๆ อีกมากมาย ขึ้นอยู่กับสถานที่ผลิตประวัติศาสตร์ และวัฒนธรรมท้องถิ่น ส่วนบริเวณคางของตุ๊กตาดารุมะจะมีการเขียนคำอวยพรเอาไว้ ซึ่งส่วนใหญ่มักจะเป็นความหมายด้านบวก เช่น โชคดี สุขภาพดี สอบผ่าน ชัยชนะ เป็นต้น

ความหมายของตุ๊กตาดารุมะ

นอกจากรูปทรงและสีของตุ๊กตาดารุมะที่มีความหมายแล้ว ส่วนต่างๆ บนใบหน้าก็ยังซุกซ่อนความหมายไว้ด้วยเช่นกัน

• ขนคิ้วของตุ๊กตาดารุมะเปรียบเสมือน “นกกระเรียน”
• หนวดเคราเปรียบเสมือน “กระดองเต่า”

ความหมายของนกกระเรียนและเต่าคือ การมีชีวิตที่ยืนยาว ทำให้ตุ๊กตาดารุมะเป็นเหมือนตัวแทนแห่งความโชคดี และสงบสุข

สำหรับที่มาของสีแดงบนตุ๊กตาดารุมะนั้น มาจากความเชื่อในอดีตที่พระโพธิธรรมทรงสวมจีวรที่มีสีแดง จึงทาสีตัวลำตัวดารุมะให้เป็นสีแดง และตามความเชื่อของคนญี่ปุ่น มองว่าสีแดงจะช่วยขับไล่ภูตผีปีศาจ และโรคร้ายต่างๆ ได้ ด้วยเหตุนี้จึงทำให้คนญี่ปุ่นนิยมให้ตุ๊กตาดารุมะเป็นของขวัญแก่เด็กๆ เพราะเชื่อว่าจะทำให้เด็กๆ แข็งแรง และปลอดภัยจากเคราะห์ร้าย

วิธีขอพรจากตุ๊กตาดารุมะ

สาเหตุที่ตุ๊กตาดารุมะไม่มีลูกตาดำตั้งแต่แรกก็เพื่อให้เจ้าของตุ๊กตาเป็นผู้วาดเอง ซึ่งการวาดดวงตาของตุ๊กตาดารุมะคือวิธีการขอพรอย่างหนึ่ง โดยใช้หมึกดำวาดจากข้างขวาก่อน 1 ข้าง พร้อมอธิษฐานขอพรในสิ่งที่หวังให้เป็นจริง เมื่อพรที่ขอประสบผลสำเร็จก็มาวาดตาข้างซ้ายเติมลงไป จากนั้นให้นำตุ๊กตาดารุมะที่มีดวงตาครบทั้ง 2 ข้าง มาวางไว้บนที่สูง ซึ่งคนญี่ปุ่นมักจะวางไว้บนหิ้งบูชา และหันตุ๊กตาดารุมะไปทางทิศใต้ เมื่อครบหนึ่งปี ตุ๊กตาดารุมะจะหมดวาระหน้าที่ และควรนำไปทิ้งไม่ว่าพรจะสมปรารถนาหรือไม่ ด้วยการส่งคืนให้กับศาลเจ้า หรือนำไปเผาในเทศกาลที่จัดขึ้นโดยเฉพาะ ไม่ควรทิ้งลงถังขยะเพราะตุ๊กตาดารุมะเปรียบเสมือนของสูงของคนญี่ปุ่น สำหรับใครที่ไม่สะดวกเดินทางนำตุ๊กตาดารุมะไปทำลายด้วยตนเอง ศาลเจ้าญี่ปุ่นก็มีบริการรับฝากไปรษณีย์ให้บริการ

อ้างอิงข้อมูล: องค์การส่งเสริมการท่องเที่ยวประเทศญี่ปุ่น (JNTO)